Υ Φ Α Ι Ν Ο Ν Τ Α Σ Μ Α Ζ Ι ΤΟ ΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ#1
W E A V I N G T O G E T H E R THE GRID OF MEMORY#1
at documenta 14 Athens Αθήνα
Το υφαίνοντας μαζί|το πλέγμα της μνήμης είναι ένα έργο καλλιτέχνη και κοινού. 'Ενα κοινωνικό γλυπτό. Πρόκειται για ένα ένα ηχητοπίο ακουστικών ιστοριών και ένα υφασμένο γλυπτικό ποίημα, αποτελούμενο απο 2 μεταλλικές σίτες 120 x 250 εκ , απο 2 υφασμάτινα τούλια 120 x 250 εκ και απο μια λευκή πλαστική σιτα 100x100 εκ., το οποίο άρχισε να κεντάει η καλλιτέχνις Βάσια Α. Βανέζη και κάλεσε τους επισκέπτες σε συνάντηση κάθε Παρασκευή απόγευμα για 6 εβδομάδες για να υφάνουν μαζί ένα «έργο στο έργο / project in project» , στο υπό εξέλιξη κοινωνικό γλυπτό του καλλιτέχνη RICK LOWE , "πρότζεκτ πλατεία Βικτωρίας", στην Documenta 14 στην Αθήνα όπου προσκλήθηκε η Βανέζη να υλοποιήσει αυτό το πρότζεκτ. Μετα το τέλος των συναντήσεων ακολούθησαν εγκαίνια και έκθεση στο «Victoria square project» .
Είναι μια διαδικασία δημιουργίας ενός συλλογικού / κοινού έργου τέχνης και ενός ηχητικού έργου με ακουστικές |προφορικές ιστορίες , αναμνήσεις από το σπίτι της παιδικής μας ηλικίας .
Αφορά το να βρισκόμαστε μαζί, το να καθόμαστε μαζί, να μιλάμε μαζί, να φτιάχνουμε μαζί, να φέρνουμε τις ζωές μας, τον πολιτισμό μας κοντά, να μοιραζόμαστε λέξεις, τις ιστορίες μας, την ιστορία μας, τον πόνο και τους φόβους μας, τις ελπίδες μας. Πρόκειται για την συντροφικότητα. Πρόκειται για την συνάθροιση. Πρόκειται για την ανθρώπινη κατάσταση.
Weaving together | the grid of memory is a work of artist and audience. A common artwork. A social sculpture. It is a soundtrack of audio stories and a woven sculptural poem, consisting of 2 metal screens 120 x 250 cm, 2 fabric tulles 120 x 250 cm and a white plastic screen 100x100 cm, which was embroidered by the artist Vasia A Vanezi and invited the guests to a meeting every Friday afternoon for 6 weeks to weave together a "project in project", in the ongoing social sculpture of the artist RICK LOWE, "Victoria Square project", at Documenta 14 in Athens where Vanezi was invited to implement this project. After the end of the meetings, an exhibition at the "Victoria square project" followed.
It is a process of creating a collective / joint work of art and an audio work with audio | oral stories, memories from the house of our childhood.
It is about coming together, sitting together, talking together, eating and drinking together, making together, bringing our lives, our cultures together, sharing words together, sharing our stories and history together, confessing our pain and fears, our hopes. It is about companionship. It is about gathering. It is about human condition.
Η μνήμη μας είμαστε εμείς.
Η μνήμη είναι ένα πλέγμα από λέξεις, εικόνες, ήχους, μυρωδιές.
Τα αντικείμενα της μνήμης.
Ντύνονται σε λέξεις όταν επιστρέφουν στη συνείδησή μας.
Ηχούν όταν λέγονται, όταν γίνονται γλώσσα, όταν γίνονται ιστορία.
Ένα κάλεσμα, ένας καφές, λέξεις που ανασύρουμε από τη μνήμη,
τις πλέκουμε, τις κάνουμε ιστορία, αφήγημα.
«Είμαι πρόσφυγας.
Το σπίτι που γεννήθηκα είναι στην κατεχόμενη Λευκωσία.
Ήταν πολύ ωραίο το σπίτι μου.
Μπροστά είχε μια τζαμαρία και στην πίσω αυλή μια κληματαριά και μια λεμονιά.
Η τελευταία φορά που το είδα
ήταν στις 20 Ιουλίου 1974.
Την ημέρα της τουρκικής εισβολής.
Έφυγα και δεν ξαναγύρισα ποτέ.
Ήμουν πέντε χρονών.
Οι σειρήνες βούιζαν, οι βόμβες έπεφταν και ο ουρανός ήταν μαύρος.
Δεν πρόλαβα να πάρω μαζί μου τίποτα.
Ούτε την αγαπημένη μου κούκλα.
Φύγαμε με τα ρούχα που φορούσαμε.
Το μόνο που έχω είναι αυτό το φουστανάκι.
Ένας κόκκινος θησαυρός της μνήμης.
Δεν ξεχνώ
Και περιμένω να πάω πίσω.»
Προσωπική αφήγηση-καταγραφή
Β. Α. Βανέζη
Our memory is us.
Memory is a grid of words, images, sounds, smells.
The objects of memory.
They are dressed in words when they return to our consciousness.
They sound when they are being spoken, when they become languages, when they turn into a story.
A call, a coffee, words that we recall from memory,
we knit them, we make them a story, a narrative.
''I’m a refugee.
The house I was born in is occupied Nicosia.
It was very nice my home.
In the front there was a window and a bower and a lemon tree in the backyard.
The last time I saw
it was on July 20, 1974.
On the day of the Turkish invasion.
I left and I never went back.
I was five years old.
The sirens were blowing, the bombs were falling and the sky was black.
I did not have the chance to take anything with me.
Not even my favorite doll.
We left with nothing but the clothes we wore.
All I have is that little dress.
A red treasure of memory.
I do not forget
And I expect to go back.”
Personal narration, recording,
Vassia A.Vanezi
ΒΙΒΛΙΟ BOOK
Art , Borders and Belonging on Home and Migration
Edited by Maria Photiou & Marsha Meskimmon
Weaving Together / Υφαίνοντας μαζί : Αφηγήσεις για την εστία, την εξορία και το ανήκειν
«Μαθαίνοντας από την Αθήνα”, Μαρία Φωτίου
Τον Απρίλιο του 2017, η documenta 14 εγκαινιάστηκε στην Αθήνα στην Ελλάδα και δύο μήνες αργότερα στην παραδοσιακή της πόλη στο Κάσελ της Γερμανίας. Ενώ προηγουμένως η documenta ανέβαινε αποκλειστικά στο Κάσελ, η έκθεση του 2017 πρόσφερε μια νέα εκδοχή διοργανώνοντας μια σειρά καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και στις δύο χώρες. Η επιμελητική ομάδα της documenta 14 είχε ως στόχο η έκθεση να έχει μια «πολιτικοποιημένη, εγκάρσια ανάγνωση της παρούσας στιγμής και των ιστοριών που την συνοδεύουν.» Ως εκ τούτου, τα έργα που εκτέθηκαν κατά τη διάρκεια της documenta 14 μπόρεσαν να δημιουργήσουν μια «μεταμορφωτική εικόνα για τις καθημερινές συνθήκες των καλλιτεχνών ως μέρος της εποχής των ανατροπών που έγιναν δικές μας».
Το θέμα της μάθησης και οι διαφορετικές διαδικασίες της συλλογικής εμπειρίας ενσωματώθηκαν εμφανώς στην προσέγγιση της έκθεσης.
Αυτό αντικατοπτρίζεται και στον υπότιτλο της έκθεσης Learning from Athens, που αποτελείται από 160 καλλιτέχνες σε 40 χώρους. Στην Αθήνα ήταν το Victoria Square Project, ένα κοινωνικό γλυπτό του καλλιτέχνη Rick Lowe, που είχε στόχο να φέρει κοντά τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της έκθεσης.
Η καλλιτέχνις Βάσια Α. Βανέζη με έδρα την Αθήνα ανέβασε το έργο της Weaving Together – The Grid of Memory / Υφαίνοντας μαζί - Το πλέγμα της μνήμης , στο Victoria Square Project μετά την πρόσκληση του Lowe να συμμετάσχει στην documenta 14 στην Αθήνα.
Γεννημένη στη Λευκωσία της Κύπρου, η Βανέζη εξερευνά στη δουλειά της θέματα απώλειας, εκτοπισμού, ιστορίας και της αίσθησης του ανήκειν. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο της δουλειάς της είναι ότι χρησιμοποιεί αυτοβιογραφικές εμπειρίες για να αναπαραστήσει τη γεωπολιτική διαίρεση της πατρίδας της Κύπρου.
Αυτό αποτέλεσε βασικό μέρος στο έργο της Weaving Together – The Grid of Memory / Υφαίνοντας μαζί - Το πλέγμα της μνήμης. Για το έργο, η Βανέζη κάλεσε τον κόσμο να μαζεύεται κάθε Παρασκευή βράδυ και να υφαίνουν μαζί. Η Βανέζη μιλά για την έννοια του " υφαίνοντας μαζί’":
"Το υφαίνοντας μαζί " είναι ένα κοινό έργο.
Αφορά το να βρισκόμαστε μαζί, να καθόμαστε μαζί, να μιλάμε μαζί, να τρώμε και να πίνουμε μαζί, να φτιάχνουμε μαζί, να φέρνουμε τις ζωές μας, τον πολιτισμό μας, κοντά , να μοιραζόμαστε λέξεις, τις ιστορίες μας, την ιστορία μας, τον πόνο και τους φόβους μας, τις ελπίδες μας.Πρόκειται για τη συντροφικότητα. Πρόκειται για τη συνάθροιση. Πρόκειται για την ανθρώπινη κατάσταση.”
Οι συμμετέχοντες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Βανέζη βρέθηκαν σε ένα συναρπαστικό και οικείο νέο ταξίδι. Πάνω από εξήντα άτομα συμμετείχαν στη διαδικασία ύφανσης και κατασκευής του υφάσματος: κατά τη διάρκεια του έργου, τους παρασχέθηκαν πολύχρωμες κλωστές και ένα βιβλίο καλλιτεχνών με το όνομα LEXICON/ ΛΕΞΙΚΟΝ με γραπτές λέξεις που επέλεξε η Βανέζη. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να διαλέξουν λέξεις από το βιβλίο και σε ορισμένες περιπτώσεις επέλεξαν να συρράψουν μια λέξη της προτίμησης τους. Ένα σημαντικό στοιχείο του έργου είναι ότι έδωσε την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να προβληματιστούν και να σχηματίσουν τη δική τους αφήγηση σε σχέση με το ζήτημα της μνήμης. Κατά τη διάρκεια μιας ηχογραφημένης αφήγησης, η Βανέζη εξέφρασε τι είναι η μνήμη για εκείνη:
"Η μνήμη είναι ένα πλέγμα λέξεων, εικόνων, ήχων, μυρωδιών. Τα αντικείμενα της μνήμης. Ντύνονται με λόγια όταν επιστρέφουν στη συνείδηση μας. Ηχούν όταν λέγονται, όταν γίνονται γλώσσα, όταν γίνονται ιστορία. Ένα κάλεσμα, ένας καφές, λέξεις που ανασύρουμε από τη μνήμη, τις πλέκουμε, τις κάνουμε ιστορία, αφήγηση."
Οι αναμνήσεις της φυσικής και συναισθηματικής αναχώρησης είναι καθοριστικές στο Weaving Together – The Grid of Memory. Το έργο γίνεται όργανο όχι μόνο για την καλλιτέχνιδα για να μεταφέρει τις δικές της αναμνήσεις ως πρόσφυγας αλλά και για να εκφράσει την επιθυμία και τη διαρκή ελπίδα της να επιστρέψει στο σπίτι που αναγκάστηκε να φύγει ως παιδί.
Ως επιζήσασα της τουρκικής εισβολής του 1974, η Βανέζη φέρει το βάρος της προσωπικής ανάμνησης του τραγικού γεγονότος. Η ανάμνηση του σπιτιού που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει είναι μια στοιχειωμένη προσωπική εμπειρία. Μια τέτοια μνήμη γίνεται μια ισχυρή μορφή κοινής χρήσης των συνθηκών εκτοπισμού και εξορίας. Προτείνω το έργο Weaving Together να λειτουργεί ως στρατηγική αντιμετώπισης στη διαχείρηση του παρελθόντος και των αναμνήσεων από τη χαμένη πατρίδα. Η αφήγηση μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο επιβίωσης, καθώς «η αφήγηση ιστοριών κάποιου για τον εαυτό του, για τη ζωή του και για τον εαυτό του στον κόσμο μπορεί να είναι ένας τρόπος για το άτομο να διαπραγματευτεί μια θέση στον ευρύτερο κόσμο της κοινωνίας και του πολιτισμού».
Το έργο γίνεται ένας τόπος μνήμης που ενσαρκώνει όχι μόνο την εμπειρία του καλλιτέχνη για το ποιος βίωσε τα γεγονότα του 1974.
Η τουρκική στρατιωτική εισβολή του 1974 είχε ως αποτέλεσμα τον εκτοπισμό 200.000 Ελληνοκυπρίων και την κατοχή του 40 τοις εκατό του κυπριακού εδάφους στο βορρά. Ακόμη και σήμερα, η Κύπρος παραμένει χωρισμένη σε δύο κοινότητες. Ελληνοκύπριοι στο Νότο και Τουρκοκύπριοι στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. μετανάστευση και εξορία αλλά αντικατοπτρίζει και τις εμπειρίες της γενιάς»
Απόσπασμα
BOOK
Art , Borders and Belonging on Home and Migration
Edited by Maria Photiou & Marsha Meskimmon
Weaving Together: Narratives of Home, Exile and Belonging
"Learning from Athens “, Maria Photiou
In April 2017, documenta 14 opened in Athens, Greece, and two months later in its traditional home city Kassel, Germany. While previously documenta was staged exclusively in Kassel, the 2017 exhibition offered a new perfective by staging a series of art events in both venues. The curatorial team of documenta 14 aimed for the exhibition to have a ‘politicised, transversal reading of our present moment and its attendant histories.’ Therefore, the works exhibited during documenta 14 were able to engender a ‘transformative insight into the artists’ daily circumstances as part of the time of upheavals that came to be our own.’
The theme of learning and the different processes of collective experience were visibly embedded into the exhibition’s approach. This was also reflected in the exhibition’s subtitle Learning from Athens that comprised of 160 artists across 40 venues. In Athens was the Victoria Square Project, a social sculpture initiative by artist Rick Lowe, which aimed to bring people together during the exhibition. Athens-based artist Vassia Vanezi staged her project Weaving Together – The Grid of Memory in the Victoria Square Project following Lowe’s invitation to participate in documenta 14 in Athens.
Born in Nicosia, Cyprus, Vanezi explores in her work themes of loss, displacement, history and the sense of belonging. A particular important element of her work is that she uses autobiographical experiences to represent the geo-political division of her homeland Cyprus. This formed a key part in her project Weaving Together – The Grid of Memory. For the project, Vanezi invited people to gather every Friday evening and weave together. Vanezi talks about the notion of weaving together:
Weaving together is a common work. It is about coming together, sitting together, talking together, eating and drinking together, making together, bringing our lives, our cultures together, sharing words together, sharing our stories and history together, confessing our pain and fears, our hopes. It is about companionship. It is about gathering. It is about human condition.
Participants who responded to Vanezi’s call found themselves on a fascinating and intimate new journey. Over sixty people participated in the process of weaving and making the fabric: during the project, they were provided with multi-coloured threads and an artist book called LEXICON/ΛΕΞΙΚΟΝ with written words chosen by Vanezi. The participants were invited to choose words from the book, and in some cases they chose to stich a word of their preference. An important element of the project is that it provided an opportunity for participants to reflect and form their own narrative in relation to the question of memory. During a recorded narration, Vanezi expressed what memory is for her:
Memory is a grid of words, images, sounds, smells. The objects of memory. They are dressed in words when they return to our consciousness. They sound when they are being spoken, when they become languages, when they turn into a story. A call, a coffee, words that we recall from memory, we knit them, we make them a story, a narrative.
Memories of the physical and emotional departure are pivotal in Weaving Together – The Grid of Memory. The work becomes an instrument not only for the artist to transfer her own memories as a refugee but to also express her wish and ongoing hope in returning to the home she was forced to leave as a child:
I’m a refugee. The house I was born is in occupied Nicosia. It was very nice my home. In the front there was a window and a bower and a lemon tree in the backyard. The last time I saw it was on July 20, 1974. On the day of the Turkish invasion. I left and I never went back. I was five years old. The sirens were blowing, the bombs were falling and the sky was black. I did not have the chance to take anything with me. Not even my favorite doll. We left with nothing but the clothes we wore. All I have is that little dress. A red treasure of memory. I do not forget and I expect to go back’.
As a survivor of the 1974 Turkish invasion, Vanezi carries the burden of having a personal memory of the tragic event. Remembering the home she was forced to abandon is a haunting and intimate experience. Such memory becomes a powerful form of sharing the conditions of displacement and exile. I suggest that the project Weaving Together acts as a coping strategy to negotiate the past and the memories from the lost homeland. Storytelling can be a powerful survival tool, as ‘telling stories about oneself, about one’s life, and about oneself in the world can be a way to help the individual negotiate a place in the wider world of society and culture’.
The work becomes a site of memory that embodies not only the artist’s experience of who experienced the 1974 events. The 1974 Turkish military invasion resulted in the displacement of 200,000 Greek Cypriots and the occupation of 40 per cent of Cyprus’ territory in the north. Even today, Cyprus remains divided into two communities; Greek Cypriots in the South and Turkish Cypriots in the North of Cyprus. migration and exile but also reflects the experiences of the generation"
"Central to the work Weaving Together is the evocation of an intimate subject matter, that of the home and the ways in which it is being developed with the public’s participation. During the event, a series of photographs recorded people’s efforts of decorating the fabric while sharing stories and memories. The completed work included multi-coloured threads of variously-shaped lines and different words stitched in Greek and English, such as ‘gate’, ‘memory’, ‘power’, ‘pain’, ‘breath’, ‘together’, ‘alive’, ‘safe’, ‘life’, ‘dignity’ and ‘tears’. It is important to consider the relationship between weaving, text (words) and textile; as Victoria Mitchell points out ‘text and textile share common association through the Latin textere, to weave. These fragile references suggest for textiles a kind of speaking and for language a form of making’.
In this sense, the embroidery produced by the participants becomes a powerful metaphor for Vanezi’s evocative narration. The structure of the collective textile can be seen as a visual memorial of Vanezi’s homeland. The work features the word ΠΥΛΗ (Greek for gate) enclosed to what can be a reference to the territorial space of Nicosia and the walls that surround it. Another embroidery shows a little red handmade dress with the word MEMORY. Every single stich conveys a powerful meaning in understanding Vanezi’s image of home and sense of belonging. The work produced during documenta 14 evokes the medium of personal life used by twenty first century feminist women artists (such as Louise Bourgeois and Tracey Emin). As Rozsika Parker writes ‘[women artists] employ embroidery as the prime medium of personal life not to proclaim that the personal is the political, but that the personal is the universal.’...
Author
Photiou, Maria
Publisher
Bloomsbury
Issue Date
2021-05-20
Maria Photiou is an Art Historian and a Research Fellow at the University of Derby, UK. Her research focuses on women's art practices and the connections between migration, gender, memory and the politics of belonging.
References on the work weaving together|the grid of memory d14 in the book of Johanna Dombois Rettungwesen
Johanna Dombois
RETTUNGSWESEN. PROSA
Parasitenpresse | Verlag für neue Literatur
Reihe Paradosis Bd. 12
Köln 2018
74 S., 1 Abb.
ISBN: 978-3947676347
Johanna Dombois
RETTUNGSWESEN. PROSA
Parasitenpresse | Verlag für neue Literatur
Reihe Paradosis Bd. 12
Köln 2018
74 S., 1 Abb.
ISBN: 978-3947676347
